आसारामने 1972 मध्ये आध्यात्मिक साम्राज्याची तयारी सुरू केली. यासाठी अहमदाबादपासून 10 किलोमीटर अंतरावर असलेल्या मोटेरा शहराची निवड करण्यात आली. साबरमती नदीच्या काठावर त्यांची झोपडी तयार केली. आधी गुजरातच्या गावकऱ्यांची गर्दी जमू लागली. प्रवचन, स्वदेशी औषधे आणि भजनाने गरीब, मागास आणि आदिवासी गटांना आकर्षित करण्याची प्रक्रिया प्रथम सुरू केली. हळूहळू आसपासच्या राज्यातील मध्यमवर्गीय लोकांमध्ये आसारामचा प्रभाव वाढू लागला.
आसारामचे आध्यात्मिक साम्राज्य अनेक राज्यांत पसरले. प्रवचनाच्या नावाखाली मोफत अन्न वाटपामुळे भाविकांची संख्या झपाट्याने वाढली. जगभरात त्यांचे चार कोटी फॉलोअर्स असल्याचा दावा आसारामच्या अधिकृत वेबसाइटने केला आहे. आसाराम यांनी त्यांचा मुलगा नारायण साई यांच्यासोबत देश-विदेशात 400 आश्रमांचे साम्राज्य उभे केले.
बाबांचा हळूहळू राजकीय प्रभाव वाढू लागला. 1990 ते 2000 पर्यंत अनेक राजकारणी भक्तांच्या यादीत सामील झाले. माजी पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी, भाजपचे ज्येष्ठ नेते लालकृष्ण अडवाणी, केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी, काँग्रेस नेते दिग्विजय सिंह, कमलनाथ आणि मोतीलाल व्होरा यांच्यासह अनेक नेत्यांचा यात सहभाग होता.
10 हजार कोटींची मालमत्ता (10 thousand crore assets)
आसाराम यांच्याकडे सध्या 10 हजार कोटींची संपत्ती आहे. आता पुन्हा जन्मठेपेची शिक्षा सुनावल्यानंतर त्या मालमत्तेचे काय होणार हा मोठा प्रश्न आहे. केंद्र आणि गुजरात राज्याच्या कर विभाग आणि अंमलबजावणी संचालनालयानेही त्याची चौकशी केली आहे. तपासात अनेक काळे कारनामे समोर आले. उदाहरणार्थ, आश्रमाच्या बांधकामासाठी जमीन बेकायदेशीरपणे बळकावण्याचे प्रकरण.
बलात्कारापासून फसवणुकीपर्यंत… आतापर्यंत 7 मोठे गुन्हे दाखल
मोटेरा आश्रम प्रकरण (motera ashram case) : 5 जुलै 2008 रोजी, 10 वर्षीय अभिषेक वाघेला आणि 11 वर्षीय दिपेश वाघेला यांचे अर्धे जळालेले मृतदेह मोटेरा आश्रमाबाहेर साबरमती नदीच्या कोरड्या पात्रात सापडले होते. अहमदाबादमधील या चुलत भावांच्या पालकांनी मृत्यूच्या काही दिवस आधी त्यांना आसारामच्या ‘गुरुकुल’ शाळेत दाखल केले होते. या प्रकरणाचा तपास सुरू झाला आणि 2012 मध्ये, राज्य पोलिसांनी मोटेरा आश्रमाच्या सात कर्मचार्‍यांवर हत्येचा गुन्हा दाखल केला नाही.
जोधपूर प्रकरण (jodhpur case) : ऑगस्ट 2013 मध्ये आसारामवर बलात्काराचा गुन्हा दाखल करण्यात आला होता. जोधपूरच्या शाहजहांपूर येथील रहिवासी असलेल्या पीडितेचे कुटुंब आसारामचे कट्टर भक्त होते. पीडितेच्या वडिलांनी आसारामचा आश्रम शाहजहांपूरमध्ये स्वखर्चाने बांधला. आपल्या दोन मुलांना छिंदवाडा येथील आसारामच्या गुरुकुलात शिक्षणासाठी पाठवले. 7 ऑगस्ट 2013 रोजी फोनवरून 16 वर्षांची मुलगी आजारी असल्याची बातमी मिळाली. जेव्हा तो तिथे पोहोचला तेव्हा त्याला सांगण्यात आले की मुलीला दुष्ट आत्मे आहेत, ज्याला फक्त आसारामच बरे करू शकतात. तिला बरे करण्याच्या बहाण्याने आसारामने तिच्यावर बलात्कार केला.
22 वर्ष जुना बलात्कार खटला (22 years old rape case) : ज्या केसमध्ये 31 जानेवारी म्हणजेच सोमवारी शिक्षा सुनावण्यात आली तो खटला सुरत कोर्टाशी संबंधित आहे. 2013 मध्ये सुरतमधील दोन बहिणींनी आसाराम आणि त्याच्या मुलाविरोधात बलात्काराची तक्रार दाखल केली होती. 1997 ते 2006 दरम्यान आसाराम आणि त्यांच्या मुलाने मोटेरा आश्रमात बलात्कार केल्याचा आरोप आहे. धाकट्या बहिणीने नारायण साई आणि मोठ्याने आसारामविरोधात तक्रार दाखल केली होती. या प्रकरणी आसाराम आणि त्यांच्या मुलाविरुद्ध साक्षीदारांच्या हत्येचा गुन्हाही दाखल करण्यात आला होता.
साक्षीदारांची हत्या : 23 मे 2014 रोजी जोधपूर प्रकरणातील साक्षीदार अमृत प्रजापतीची गोळ्या झाडून हत्या करण्यात आली होती. अनेक साक्षीदारांवर हल्ले झाले. अनेकांना धमक्या दिल्या. 13 फेब्रुवारी 2015 रोजी जोधपूर कोर्टाबाहेर साक्षीदार राहुल सचानवर खुनी हल्ला झाला होता. अशा घडामोडींदरम्यान आसारामचा जामीन अर्ज अनेकवेळा फेटाळण्यात आला. असे गुन्हेही दाखल झाले.
जमीन हडप प्रकरण: 2001 मध्ये, आसारामच्या योग वेदांत समितीने 11 दिवसांसाठी मंगलय मंदिराजवळ जमीन घेतली, पण नंतर ती रिकामी केली नाही. जयंत व्हिटॅमिन्स लिमिटेडच्या ७०० कोटी रुपयांच्या जमिनीच्या या प्रकरणात आसाराम, मुलगा नारायण साई आणि इतर काही जणांना आरोपी करण्यात आले होते. अनेक राज्यांमध्ये अशी आणखी प्रकरणे समोर आली आहेत.
भक्त ओलिस प्रकरण: 2013 मध्ये सुरतच्या एका महिलेने आसाराम बापू आणि इतर सात जणांविरुद्ध बलात्कार आणि खुनाचा गुन्हा दाखल केला होता. खटल्यादरम्यान एका आरोपीचा मृत्यू झाला. या प्रकरणी पोलिसांनी जुलै 2014 मध्ये आरोपपत्र दाखल केले होते.
भक्तांसोबत असभ्य वर्तन: डिसेंबर 2012 राजस्थानच्या पाली जिल्ह्यात आसाराम कथा संपल्यानंतर ट्रॉलीवर बसवलेल्या इलेक्ट्रॉनिक मशीनमधून प्रसाद म्हणून चॉकलेट्सचा वर्षाव करण्यात आला. यादरम्यान अनेक जण जखमी झाले. सोजत गावातील हरीरामच्या डोळ्यात चॉकलेट आल्याने त्याला दवाखान्यात जावे लागले. त्यांनी आसारामवर निष्काळजीपणाचा गुन्हा दाखल केला. दुसरी घटना मध्य प्रदेशातील विदिशामध्ये समोर आली आहे. फेब्रुवारी 2013 मध्ये एका कार्यक्रमादरम्यान आसारामने त्याला लाथ मारली तेव्हा भक्त आसारामच्या पायाला स्पर्श करण्यासाठी खाली वाकले. त्या भक्ताच्या तक्रारीवरून न्यायालयाने आसारामविरोधात वॉरंट जारी केले.
10 वर्षे तुरुंगात, फेटाळले 11 जामीन अर्ज
आसाराम जोधपूर तुरुंगात कैद आहे. ट्रायल कोर्टाने जन्मठेपेची शिक्षा सुनावल्यानंतर अनेकवेळा जामीन मिळविण्याच्या प्रयत्नात 11 हून अधिक अर्ज कोर्टातून फेटाळण्यात आले आहेत. आसाराम बापू आणि मुलगा नारायण यांच्यावर बलात्कार, अनैसर्गिक गुन्हे, महिलांवर फौजदारी बळजबरी, चुकीच्या पद्धतीने बंदिस्त ठेवणे आणि गुन्हेगारी धमकावणे अशा अनेक प्रकरणांचा सामना करावा लागत आहे. या प्रकरणी आसारामला 2013 मध्ये अटक करण्यात आली होती. 25 एप्रिल 2018 रोजी जन्मठेपेची शिक्षा सुनावली.
मोटेरा प्रकरणात विशेष सरकारी वकील आर सी कोडेकर म्हणाले, आसारामवर आयपीसी कलम ३७६ २(सी) (बलात्कार), ३७७ (अनैसर्गिक लैंगिक गुन्हा), ३४२ (बेकायदेशीर बंदिवास), ३५४ (आक्रोश करण्याच्या उद्देशाने महिलेवर हल्ला), 357 (हल्ला) आणि 506 (गुन्हेगारी धमकी) अंतर्गत गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे.